1857 – 8 Mart: Kadın İşçiler Grevi
Tekstil fabrikalarında çalışan kadınlar düşük ücretlere, uzun çalışma saatlerine ve zorlu çalışma koşullarına karşı cesur bir başkaldırı gösterdi. Değişim talep eden yorgun bedenleri ve kararlı ruhlarıyla New York sokaklarına çıkan kadınlar, adaletsizlik karşısında bir araya gelerek insan hakları ve işçi hakları için dayanışma örneği sergilediler. Bu direnişleri, kolluk kuvvetleri tarafından şiddetle bastırıldı. Bu olay, kadınların eşitlik ve adalete olan özlemlerini dile getirdiği bir dönüm noktası ve Dünya Kadınlar Günü’nün ilk ilham kaynağı oldu.
1908 – 8 Mart: Ekmek ve Güller
İlk eylemden yaklaşık 50 yıl sonra yine tekstil fabrikasında çalışan kadın işçiler oy hakları, çalışma saatlerinin azaltılması ve çocuk işçi çalıştırılmaması taleplerini dile getirmek için ‘’Ekmek ve Güller’’ sloganlarıyla yürüdüler. Grev, ilerleyen yıllarda kadın hakları mücadelesinin temelini oluşturdu ve günümüzde 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nü kutlamak için ikinci bir ilham kaynağı oldu.
1910 – 8 Mart: 2. Uluslararası Emekçi Kadınlar Konferansı
Kopenhag’da düzenlenen 2. Uluslararası Emekçi Kadınlar Konferansı’nda 1857 yılında yaşanan olaylarda yaşamını yitiren işçileri anmak adına Clara Zetkin tarafından ortaya atılan Dünya Kadınlar Günü fikri, 17 farklı ülkeden katılan 100 kadının oybirliği ile kabul edildi. Konferansta alınan kararlar,8 Mart’ı sadece Dünya Kadınlar Günü olarak anma kararı değildi, bu kararlarla aynı zamanda kadınların eğitim, iş dünyası ve siyasette eşit haklara sahip olma mücadelesinin temellerini atmış oldular. Konferansın odak noktası, kadınların sesini daha güçlü bir şekilde duyurması ve sosyal, ekonomik ve politik alanlarda daha etkin bir rol oynamasıydı.
1911 – 25 Mart: Triangle Gömlek Fabrikası Yangını
Çoğu kadın ve kız çocuğu olan 146 işçinin hayatını kaybettiği, birçok insanın yaralandığı, kadın işçi hareketini fitilleyen bu yangındaki kayıpların en büyük sebebi önlem yetersizliğiydi. Bu yangından sonra Kadın Sendikaları Birliği ve Uluslararası Kadın Tekstil İşçileri Sendikası’nın çağrısıyla düzenlenen eylemlerde yaklaşık 100.000 kişi sokağa dökülmüş ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi için eylem yapmıştı.
1917 – 8 Mart: Petrograd Kadın Gösterileri ve Şubat Devrimi
Jülyen Takvimi’ne göre 23 Şubat, Miladi Takvim’e göre 8 Mart 1917’de Petrograd’da kadınların çağrısıyla ekmek ve barış istemiyle başlayan kitlesel gösteriler, Rusya’da Çarlık yönetimine karşı askerlerin dahi katıldığı büyük bir halk isyanını tetikledi. Bu olaylar, Çar II. Nikolay’ın tahttan çekilmesine ve Şubat Devrimi’nin başlamasına yol açtı. Ekim Devrimi’nin ardından ilk kez 1913’te izinsiz kutlanan 8 Mart, Kollontay’ın önerisiyle resmi tatil ilan edildi ve Sovyetler dönemince “kahraman kadın işçilerinin” anısına kutlandı.
1920 – 23 Nisan: Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı
Türkiye’de, 23 Nisan 1920 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışı Mustafa Kemal Atatürk tarafından çocuklara armağan edildi. Dünya genelinde, çocukların bir araya gelerek çeşitli etkinliklerle kutladığı bu bayram, aynı zamanda çocuk haklarının geliştirilmesi ve korunmasına vurgu yapar.
1971 – 8 Mart: Türkiye’de Kadınlar Günü
8 Mart Türkiye’de ilk kez 1921’de Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde İstanbul’da kutlanmış olsa da resmi bir kutlama olarak kabul edilmedi. Kadın hakları mücadelelerinin güçlenmesi ve 1971 askeri müdahalesinin ardından başlayan demokratikleşme süreci kadın örgütlerinin etkinliğini artırdı ve bu dönemde Türk Kadınlar Birliği kuruldu. Birleşmiş Milletler’in 1975’i “Kadınlar Yılı” ilan etmesi Türkiye’yi 8 Mart’ı resmi olarak kutlamaya yönlendiren bir etken oldu.
1994 – 7 Nisan: Ruanda Soykırımı
Ruanda’da, Hutu etnik grup üyelerinin, Tutsi azınlığına yönelik sistematik bir soykırıma giriştiği bu trajik olayda, birçok kadın ve çocuk hedef alındı ve büyük acılara maruz bırakıldı.
